De uitvinding van iets dat we in de keuken gebruiken, of de creatie van een recept, en andere belangrijke evenementen uit onze rijke culinaire geschiedenis, die kan je in deze categorie vinden. En rond die belangrijke data doen we dan iets.">
De uitvinding van iets dat we in de keuken gebruiken, of de creatie van een recept, en andere belangrijke evenementen uit onze rijke culinaire geschiedenis, die kan je in deze categorie vinden. En rond die belangrijke data doen we dan iets.
In het jaar 54 voor het begin van onze jaartelling – op 13 oktober – overleed Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus, Keizer van Rome, beter bekend als Claudius I. Voor diegene die zich nog de geschiedenislessen herinneren of die naar de gelijknamige BBC serie gekeken hebben, weten dat het beroep Keizer van Rome een risicoberoep was, want ze waren meestal geen lang leven beschoren. Niet omdat de levensomstandigheden toen zo slecht waren, maar wel omdat hun machtspositie een doorn in het oog was van velen die zich ook geroepen voelden. Van Claudius weten we dat hij van paddenstoelen hield en u herinnert zich ongetwijfeld dat Agrippina, de dochter van zijn broer en in het bezit van een masters diploma in moorden met als specialiteit gif mengen, hem op een feestje vergiftigd heeft met zijn lievelingsgerecht waarin ze gif had gemengd.
Tot zover deze inleidende anekdote, één van de dingen die ik mij nog herinner uit de geschiedenisles van Meester Willy (zie foto), waarvoor dank. Gelukkig kunnen we paddenstoelen voor andere en betere doeleinden gebruiken, namelijk de hongerigen spijzen. Ik ben altijd heel tevreden wanneer de herfst aanbreekt en er weer allerlei mooie paddenstoelen in voorraad zijn. Deze keer koos ik voor een bruschetta met wilde paddenstoelen, een gerechtje dat je kan serveren voor onze al dan niet vegetarische vrienden, of dat je kan klaarmaken als een snelle hap.
Het voordeel van deze herfst bruschetta is dat hij zeer snel klaar is, veel smaak heeft en er ook nog zeer mooi uitziet, want het oog wil ook wel wat.
Wat heb je nodig?
1 stokbrood
Wilde paddenstoelen
Olijfolie
Een teentje look
Verse tijm
Vers gemalen zwarte peper en zout
Hoe maak je het?
Snij de baguette in de lengte middendoor. Wrijf in met een teentje look en sprenkel er wat olijfolie over. Zet een paar minuten onder de grill tot het stokbrood mooi goudbruin gebakken is. Hou warm.
Verwijder het eventuele vuil van de champignons met een zacht borsteltje. Snij bij waar nodig. Snij de grote in kleinere stukken.
Verwarm een paar lepels olijfolie in een pan die groot genoeg is. Plet een teentje look met een zwaar koksmes en snij heel fijn. Doe de look in de pan en laat even kleuren. Doe er dan de paddenstoelen bij. Sauteer tot ze mooi goudkleurig zijn. Doe er op het einde wat verse tijmblaadjes bij. Kruiden met peper en zout. Dresseer de paddenstoelen op de gegrilde stukken stokbrood en serveer onmiddellijk.
Een paar dagen geleden, op 21 juni, hebben velen de zomerzonnewende gevierd, het officiële begin van de zomer. Een nieuw assortiment groenten en fruit komen er aan. Maar dat betekent ook dat er groenten verdwijnen. Met spijt in het hart nemen we afscheid van de asperge, een echt lentegroente. Het seizoen van de asperges begint – als het weer meezit – de tweede donderdag van april en eindigt traditioneel op 24 juni, de dag van Sint-Jan. Je weet dus nooit zeker wanneer het begint maar wel wanneer het eindigt.
Einde van het aspergeseizoen
Voor één keer heeft dit helemaal niets met een heilige te maken, maar een noodzaak om gewoon te stoppen met de teelt: de asperge is moe en moet rusten. En dat heeft te maken met het feit dat de asperge een meerjarige plant is en de nogal specifieke teelt. Het bovengrondse groene aspergeloof zal tijdens de zomer de nodige energie opdoen voor volgend jaar.
Tijdens de Juliaanse kalender viel de langste dag op 24 juni, de dag van Sint-Jan. De kalender bevatte een paar foutjes en werd vervangen door de Gregoriaanse kalender, die we nog steeds gebruiken. Het volksgebruik is echter gebleven en het einde van de aspergeteelt, gelinkt aan midzomer, ligt dus nog altijd vast op 24 juni.
De zomerzonnewende (solstitium aestivum) of midzomer luidt het begin van de zomer in. De dag is dan het langst. en markeert het moment waarop de zon haar grootste kracht heeft. Men geloofde dat planten op midzomer geneeskundige en magische krachten hadden. Tijdens de viering van midzomernacht werden vreugdevuren ontstoken om zich te beschermen tegen de duistere krachten, waarvan werd geloofd dat ze vrij spel hadden vanaf het moment dat het aantal uren daglicht opnieuw afnam. Het verschijnsel van de zonnewende was vroeger van heel groot belang denk maar aan plaatsen zoals Stonehenge, Avebury Henge, Glastonbury Abbey met Holy Thorn en de Rollright Stones (zie link onderaan).
Je vraagt je soms af hoe de wereld er zou uitgezien hebben zonder bepaalde uitvindingen, vooral diegene die ons alledaagse leven zoveel makkelijker maken. Want wat zouden we doen zonder ons dagelijks kopje koffie? In feite moeten we collectief dank u zeggen tegen Melitta Bentz, een huisvrouw uit Dresden, geboren in 1873. En dit verhaal is nog maar eens het bewijs dat uitvinders niet altijd suffe ingenieurs gekleed in witte jassen zijn die ergens ter wereld in een laboratorium de uitvinding van de eeuw doen.
Melitta Bentz was zo geïntrigeerd door het proces van koffie maken in die tijd (kokend water werd toen nog over gemalen koffie gegoten of het water met de koffie werd gekookt) en vooral door het verlies aan smaak en aroma. Ook het schoonmaken van de houders waarin de gemalen koffie werd gelegd was een heksentoer. Ze moest en zou hiervoor een oplossing vinden en zette zich aan het werk. We zijn dan in het jaar 1908. Ze probeerde eerst met linnen doeken in een koperen houder, maar dat lukte niet zo goed. Haar zoon was zijn huiswerk aan het maken en zoals dat gebruikelijk was in die tijd werd er nog met pen en inkt geschreven. Het oog van Melitta viel echter op het vloeipapier dat haar zoon gebruikte. Ze vouwde een vel vloeipapier in de vorm van een koffiefilter en boorde wat gaten in een koperen houder, deed er de gemalen koffie in en de moderne koffiefilter was geboren. Op 20 juni 1908 kreeg ze het patent voor haar uitvinding.
Via een bevriende metaalbewerker liet ze aluminium filterhouders maken. Ze verving het vloeipapier door een nog meer poreus en absorberend papier. De koffie liep nu druppelsgewijs door de filter in een porseleinen kan en behield zijn volle aroma. Op 15 december 1908 startte ze met haar man Hugo de Melitta Kaffee Gmbh en een jaar later op een handelsbeurs in Leipzig verkochten ze al 1250 speciale koffiemakers. Nog drie jaar later werden de papieren koffiefilters al verkocht in maar liefst 150 landen. En in 1925 werd het overbekende groenrode logo in gebruik genomen.
16 februari is de naamdag van de Heilige Julienne, een martelares uit de 3e eeuw. Ze hield tot het einde vast aan haar geloof, zelfs toen ze uitgehuwelijkt zou worden aan een heiden. Haar eigen familie sloot haar op en martelde haar: ze werd in een oven opgesloten, maar het vuur ging uit ; daarna werd ze in een bad met kokende olie gegooid, maar ook dat lukte niet; en teneinde raad werd ze dan maar onthoofd. Vandaag geen gerecht voor in de oven noch iets dat moet gefrituurd worden, maar scampi fra diavolo of diabolique, waarvoor paprika “in julienne” moet worden gesneden. En wie is nu die Julienne naar wie deze keukenterm verwijst ?
Se non è vero, è ben trovato
Juliana Maria Luísa Carolina Sofia de Oyenhausen e Almeida was de dochter van een Portugese markiezin en een Oostenrijkse graaf en was gehuwd met een Portugese graaf die Minister was aan het Spaanse Hof. Toen Napoleon Spanje en Portugal veroverde zakten de graven af naar Lissabon om hun eer aan Napoleon te betuigen. Ze waren vergezeld van de Franse generaal Junot. Niet lang daarna werd de bloedmooie Juliana de maîtresse van de generaal. Samen organiseerden ze in Lissabon grote banketten voor de Franse veroveraars.
Maar dan loopt het verkeerd en moeten ze vluchten naar Parijs, waar Junot hen rijkelijk installeerde. Juliana had een receptenboek uit haar jeugd meegenomen, geschreven door de abdis van het klooster van Alcantara. Een aantal van deze gerechten worden in Parijs tijdens grote diners geserveerd en worden zelfs beschreven door Brillat-Savarin en anderen.
Tijdens één van deze diners had Juliana een soep geserveerd, waarin veel groenten verwerkt waren die in kleine stukjes gesneden waren. De soep had eigenlijk geen naam had, en één van de aanwezigen stelde voor om ze dan maar ”Julienne” te noemen. En zo was “in Julienne snijden” geboren.
Stroganof
Maar het verhaal is nog niet gedaan.Na de val van Napoleon en de dood van haar man blijft Juliana in Parijs en ze ontmoet er Graaf Alexander Stroganof, met wie ze later trouwt. Stroganof hield ervan zijn klassieke Russische gerechten te eten maar hij had verschrikkelijk slechte tanden, dus moest Juliana zijn vlees in kleine, lange stukjes snijden. Zo droeg Juliana ook nog bij tot het ontstaan van dat andere klassieke gerecht, rundsvlees Stroganoff (of Stroganov).
Julienne al in 1691
Het ganse verhaal is juist, maar het geven van de naam « Julienne » aan de soep is het enige stuk dat betwist wordt. Indien het verhaal niet waar is, is het in ieder geval goed gevonden. De term Julienne wordt trouwens de eerste keer in 1691 in een kookboek van Massialot gebruikt, maar ook daar geen verwijzing naar de oorsprong.
Taillage
Julienne is het snijden van ingrediënten, bijvoorbeeld wortelen, in dunne lange strips. De rauwe groente wordt eerst in een rechthoekige batonnet van exact 7 cm bijgesneden en dan worden er in de lengte schijven van ongeveer 2 mm dik afgesneden. De schijven wordt terug op elkaar gelegd en terug in de lengte in gelijkvormige dunne strips gesneden. Als je de lamellen dan 90 graden draait en in kleine blokjes snijdt, heb je brunoise. Julienne, brunoise, batonnet, enzoverder allemaal vormen van taillage.
Scampi fra diavolo of diabolique is een gerecht dat enorm populair was in de jaren 80. Te populair want je kreeg het overal voorgeschoteld. En geleidelijk aan is het van de menukaarten verdwenen. Toch is en blijft het een lekker, snel gerechtje.
Wat heb je nodig?
Scampi
Olijfolie
1 wortel
1 rode paprika
1 rode chilipeper
1 teentje knoflook
2 dl witte wijn
1 EL groentenbouillon
2 EL tomatenpuree
2 EL ketchup
3 dl room
Wat takjes dragon
Hoe maak je het?
Pel de scampi en verwijder het darmkanaal.
Snij de wortel en de rode paprika in julienne (of brunoise). Bak deze in een sauspan wat aan in olijfolie, samen met het fijn gesnipperde teentje look en de chilipeper. Scampi diabolique moet een beetje pikant zijn maar let wel op met de hoeveelheid chilipeper.
Blus met de witte wijn en de groentenbouillon. Schud eens goed op en doe er rest van de ingrediënten bij: de tomatenpuree, ketchup en de room en laat inkoken. Wanneer de saus mooi gebonden is mag op het laatste moment de dragon er bij (niet vroeger, want dragon gaat een soort olie afscheiden die gaat bovendrijven). Kruiden met peper en zout.
Bak de scampi kort aan in olijfolie en haal deze snel even door de saus. Dien op met wat krokant frans brood.
Chef Sofie Dumont, een recycleerbare camping en Uber op het festivalmenu
Het aftellen naar de tweede editie van Paradise City – 25 & 26 juni 2016 – is begonnen. De line-up (met o.a. Kiasmos als headliner) is compleet en staat online. Het gras ter hoogte van Kasteel Ribaucourt wordt meticuleus gemonitord en tickets gaan inmiddels als warme broodjes van de hand. Goed nieuws ook voor de gastronomen onder de festivalgangers: Chef Sofie Dumont zorgt voor een streepje gezonde haute cuisine en exclusief voor het festival ontwikkelde Wim Ballieu een vegetarische variant van Balls & Glory. Wij mochten al eens rondkijken op het prachtige festivalterrein en kregen woord en uitleg over de doordachte, innoverende en ecologische aanpak van de organisatoren. Over werkelijk alles is nagedacht! Een overzicht.
Ambachtelijk en duurzaam
Anders dan bij vele andere festivals, staat eten op Paradise City voor ambacht, avontuur, ontdekken en genieten. En dat op een zo duurzaam mogelijke manier. De uitgangspunten hiervoor zijn:
– Green cuisine. Een zo natuurlijk mogelijk menu waarin zo goed als alles zelf bereid wordt. Geen pakjes, zakjes of processed food.
– Small in size, big in impact. Paradise City ondersteunt klein ondernemerschap; alle ondernemers die op het festival staan, specialiseren zich in 1 gerecht of 1 keuken. Hun enthousiasme en liefde voor echt eten proef je gewoon.
– Less waste more taste. Er wordt slim gekeken naar afval; zowel hoe hierop vooraf kan worden bespaard als na het festival, zodat zo min mogelijk hoeft te worden weggegooid. Zelfs de flyers zijn ecologisch en afbreekbaar. De drinkbekertjes zijn bijvoorbeeld herbruikbaar zodat die niet een gigantische hoop plastic afval veroorzaken.
– Think global, eat local. Waar het kan, wordt zoveel mogelijk aangekocht bij boeren uit de buurt. Maar ook op andere vlakken wordt de gedachte doorgezet; zo wordt het festivalbier geleverd door brouwerij Haacht, dat zich op een boogscheut van het terrein bevindt.
– Say CO2. Aangezien de catering voor 80% uit vegetarische gerechten bestaat, is de impact van Paradise City op het milieu een stuk lager. Immers: bijna 15% van de wereldwijde CO2 uitstoot is afkomstig van de vleesproductie. Zo wordt overigens ook veel water bespaard, aangezien de productie van pakweg 1 kg rundvlees 15.000 liter water vereist.
– Future friendly. Een future prooffestival staat uiteraard open voor innovatieve en buitengewone ingrediënten die een niet alledaags alternatief bieden voor de gangbare eetgewoonten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan zeewier, insecten of algen.
Eten van bij ons
Niemand minder dan Chef Sofie Dumont zal op Paradise City de restaurantzone voor haar rekening nemen. Voor 59 euro (all-in) kunnen de gasten er heerlijk genieten van 3 gangen waarbij gezond en lekker eten voorop staan. Sofie zal hierbij zoveel mogelijk lokale gewassen van plaatselijke boeren gebruiken en uiteraard enkel gebruik maken van seizoensproducten. Als kers op de taart zal Chef Dumont voor de afwerking van haar gerechten kruiden gebruiken die op het domein zelf groeien. Lekker, gezond en lokaal eten moet namelijk ook op festivals kunnen, vindt Sofie.
De restaurantzone wordt dit jaar ingericht op het ‘eilandje’ achter het kasteel, wat zorgt voor een meer intimistische sfeer en een werkelijk unieke ervaring op een magische locatie.
Food Line-up
Daarnaast zullen ook de nodige foodtrucks en kraampjes hun opwachting maken op het terrein. Zo is er het Haute Friture met de bio-versie van het gekende frietkot, SPOON dat gezonde wraps, soep en quiches serveert uit een oude ambulance, de eiwitrijke want uit zeewier opgetrokken alternatieve burger van Dutch Weed Burger, fish & chips van Jean sur Mer, falafels van Kok au Van, Belgische rough cuisine van TÆMMER en in wereldprimeur de allerlekkerste handgedraaide veggie Balls & Glory van Wim Ballieu! Al deze ambulante cateringdiensten kopen overigens zoveel mogelijk tezamen lokaal aan.
Recycleerbare Camping
Paradise City voorziet dit jaar in een tijdelijk onderkomen voor de overnachtende fetivalganger in de vorm van de Paradise Inn: een 100% recycleerbare camping geleverd door Smurfit Kappa die bovendien van stroom wordt voorzien door zonne-energie!
1 op 4 kampeerders op festivals wereldwijd laat de tent achter op de camping en dit zorgt voor een gigantische afvalberg. Paradise City zorgt voor een primeur door als eerste festivalvoor al zijn kampeerderseen gratisKarTentte voorzien. Dit is een luxueuze, 100% kartonnen tent (die met veel minder CO2 uitstoot wordt geproduceerd dan haar kunststoffen collega’s) die na gebruik ofwel hergebruikt kan worden of gewoon met het papierafval meegaat zodat het gerecycleerd kan worden. Daarnaast hebben deze tenten het voordeel bedrukbaar of betekenbaar te zijn, donker en koel te blijven (waardoor de gebruiker beter en langer slaapt) en hebben ze niet die irritante scheerlijnen waar iedereen doorgaans over struikelt. En o ja, ze zijn ook waterdicht…
De organisatoren en een deel van de crew in de festival tshirt ontworpen door Ilke Christiaens van Harvest Club
Makkelijk verteerbare mode
Alle medewerkers op het festival zullen van t-shirts worden voorzien door Harvest Club; een Antwerps platform dat ethische mode aanbiedt. Harvest Club wil hiermee nogmaals onderstrepen dat ecologisch textiel ook best fashion kan zijn.
De VIP van de toekomst
Bezijden de gegronde bekommernis om het milieu, liggen ook innovatie en ondernemingszin Paradise City nauw aan het hart. Waren zij vorig jaar het eerste cashless festival in België dan wordt dit jaar de VIP-ervaring heruitgevonden. VIP ruimtes, waarbij de happy few in een afgesloten ruimte en bij voorkeur in het zicht van zoveel mogelijk andere festivalgangers champagneflessen kraken, passen niet binnen de filosofie van Paradise City. Maar goede service wel. Daarom gaat het festival in zee met TSJING; een smartphone applicatie waarmee festivalbezoekers die een VIP ticket kopen, hun drank en food op afstand kunnen bestellen en deze ook tot bij hen geleverdkunnen krijgen, waar ze zich ook bevinden op het festivalterrein. De Paradise City VIPS hoeven dus niet aan te schuiven en vallen enkel op doordat ze de hele tijd verder kunnen blijven feesten…
Ecologisch charter
Paradise City stelt alles in het werk om een zo ‘groen’ mogelijk festival te zijn. Naast het gebruik van groene energie, het beperken van afval en het aanbieden van ecologisch verantwoorde catering, wordt dit nogmaals onderstreept door het gebruik van gezuiverd kraantjeswater (in plaats van water in plastic flessen) en het ontbreken van drank- en foodtickets (alle betalingen gebeuren elektronisch via het festivalbandje dat kan worden opgeladen). Het volledige charter vindt u hier.
Tenslotte wil het festival ook de CO2 uitstoot van haar pendelende bezoekers zoveel mogelijk terugdringen. Te dien einde worden festivalgangers aangespoord het festival met de fiets of het openbaar vervoer te bezoeken en werd insamenwerking met Ubereen wel heel interessante incentive bedacht:wie tijdens het festival zijn of haar rit tussen Brussel en Perk deelt met twee vrienden, krijgt 25 euro korting op de rit in kwestie!
Tarieven
Voor één dag betaal je 50 euro. Een combiticket voor beide dagen kost 80 euro.
Paradise City Tickets zijn online beschikbaar via de festivalwebsite
Praktische info
Paradise City Festival
Zaterdag 25 en zondag 26 juni 2016
Kasteel Ribaucourt, Perk (Steenokkerzeel)
Katharine Hepburn, de First Lady of Cinema en geboren op 12 mei 1907, was een Amerikaanse actrice met een ronduit indrukwekkende filmcarrière van 66 jaar. Ze heeft een recordaantal van 12 Oscarnominaties op haar naam, waarvan ze er 4 won als Beste Actrice.
Topactrice maar moeilijke tante
Na haar succesvolle start in Broadway probeerde ze het ook in Hollywood, maar al heel snel werd ze box-office poison omwille van haar in die tijd excentrieke (feministische) gedrag: ze droeg alleen maar broeken en wou ook niets anders dragen en weigerde met de pers te werken. Ook nam ze elke dag 8 ijskoude douches en poetste om de haverklap haar tanden. Het toen conservatieve Hollywood moest daar niets van weten en ze keerde dan maar terug naar de theaters van Broadway. De ommekeer kwam er toen ze de hoofdrol speelde in “The Phildadelphia Story” en dat stuk werd een enorm succes. Haar toenmalige minnaar Howard Hughes kocht de filmrechten en Katharine probeerde het terug in Hollywood. Ze speelde acht films met Spencer Tracy en werden beschouwd als het gouden koppel (wat ze ook waren). Ze bleef maar Oscarnominaties verzamelen. Ze won in 1967 haar tweede Oscar voor “Guess Who’s Coming to Dinner”, een film over het vooroordeel tegen gemengde huwelijken. Ze speelt een moeder die haar man er probeert van te overtuigen, hun dochter te laten huwen met een zwarte man (rol gespeeld door Sidney Poitier). Ze speelde met Humphrey Bogart in de film ‘The African Queen’ en ook die relatie liep niet van een leien dakje (al zal zat de gin er wel voor iets tussen – zie artikel)
Katharine Hepburn en brownies
Katharine Hepburn is naast haar moeilijke en vreemde relatie met de pers ook zeer bekend om haar brownies. Tijdens een interview met The Ladies’ Home Journal in 1975 vertelde Katharine dat ze 3 belangrijke regels had in het leven: “Never Quit”, “Be Yourself” en “Don’t put too much flour in your brownies”. Waar ze het recept vandaan haalde weet niemand en het verhaal over de brownies van Katharine Hepburn is een eigen leven gaan leiden. Het recept werd bij het interview gepubliceerd en haar brownies werden heel bekend. Het recept werd ook overgenomen in talrijke kookboeken.
De brownies zijn heerlijk. De korst is krokant en gebarsten maar wat daaronder zit is zoet, vochtig, chewy en heeft een prominente chocoladesmaak. Het is heel moeilijk om er af te blijven wanneer ze net uit de oven komen.
Wat heb je nodig?
200 gram donkere chocolade (70 % cacao)
200 gram boter
200 gram suiker
100 gram bloem
4 eieren
Poedersuiker voor de afwerking
Eventueel wat amandel- of hazelnootpoeder
Hoe maak je het?
Verwarm de oven voor op 180 graden. Neem een rechthoekige vorm en bekleed deze met bakpapier.
Laat de boter met de chocolade smelten au bain-marie. Klop de eieren op met de suiker tot je een bleke massa hebt, die bijna in volume verdubbeld is. Voeg hier de rest van de ingrediënten bij, meng even goed en giet dan in de bakvorm.
Bak gedurende 20 minuten in de oven of tot de brownies gaar zijn. Haal de vorm uit de oven en laat zo afkoelen.
Snij de brownies volgens de gewenste afmetingen en strooi er eventueel wat poedersuiker over.
Zoek het maar eens op in Google, maar mei is de maand bij uitstek voor de artisjokken. Castroville, een klein stadje in Californië en gezegend met het perfecte klimaat voor het telen van artisjok, viert al meer dan 50 jaar het Artisjok festival. Maar ook in Italië zijn de festivals ter ere van de artisjok (sagra del carciofo) niet meer bij te houden (in Brindisi, Ramacca, Niscemi, Cerda enzovoort).
Een artisjokkenhart hebben
Veel voedingsproducten en ingrediënten komen voor in spreekwoorden, zo ook de artisjok. “Een artisjokkenhart hebben” of het Franse “avoir un coeur d’artichaut” zijn spreekwoorden uit de vroege 19e eeuw. Ze verwijzen naar iemand die veel minnaars heeft, want hij of zij verdelen hun liefde over vele personen, zoals de vele blaadjes van de artisjok (une feuille pour tout le monde). En het hart is natuurlijk het centrale deel van de groente, waarrond de blaadjes zitten.
Norma Jean Baker
Het spreekwoord bestond al heel lang toen op 1 juni 1926 Norma Jean Baker wordt geboren. Ze werd het sekssymbool van de volgende decennia onder haar pseudoniem Marilyn Monroe, en is dat eigenlijk altijd gebleven. Wat weinigen weten is dat ze haar mondaine carrière begon met het winnen van de titel ‘Miss Artisjok’ in 1947. Toeval of niet maar Marilyn Monroe wordt een liederlijk leven toegeschreven en zelfs vorige haalde ze weer de krantenkoppen met één of andere relatie. Duidelijk een ‘artisjokkenhart’!
Wij gaan artisjokken klaarmaken, deze keer niet de klassieke Carciofi alla Romana(zie recept), maar wel in honing gekarameliseerde artisjokken – carciofi caramellati– afgewerkt met zeste van citroen. Een heel lekker bijgerecht.
Wat heb je nodig? Voor 4 personen
8 stevige artisjokken
1 citroen
2 EL pijnboompitten
2 EL acaciahoning
Olijfolie
Peper en zout
Hoe maak je het?
Haal de zeste van de citroen met een dunschiller en snij deze in fijne strips. Pers de citroen uit.
Een artisjok is eigenlijk een distel. Snij de steel van de artisjokken en verwijder ook de onderste taaie bladeren. Vergeet niet de snijkant met wat citroensap in te wrijven want anders wordt hij binnen de kortste keren zwart. Ook de bovenste bladeren mogen er af, want die bevatten weinig of geen vruchtvlees. Snij de artisjokken in vier en verwijder het binnenste haar. Bewaar de in stukken gesneden artisjokken in koud water met wat citroensap tot je klaar bent voor de rest van de bereiding.
Breng een grote pan water aan de kook. Voeg er wat van het citroensap bij, zo blijven de stukken artisjok mooi groen en gaan ze niet verkleuren. Kook de artisjokken tussen de 15 en 40 minuten, afhankelijk van de grootte. Je kan de gaarheid testen door met een vork in de bodem te prikken of door een blaadje los te maken. Als het gemakkelijk los komt is de artisjok gaar. Giet het water af.
Rooster de pijnboompitten goudbruin in een droge pan. Haal ze uit de pan en zet even apart.
Verwarm wat olijfolie in de pan en bak de artisjokken kort aan. Verlaag het vuur en overgiet met de honing en laat rustig karameliseren. Schud de pan regelmatig op. Voeg op het einde de zeste van citroen erbij. Kruiden met peper en zout. Controleer de smaak en voeg eventueel nog een paar druppeltjes vers citroensap toe.
Toen ik nog een kleine nullam was, werden elk jaar op 1 mei bij ons een paar straten volledig afgezet voor het verkeer en werd er vinkenzetting gehouden. Ze kwamen al ’s morgens zeer vroeg aan, de mannen en vrouwen met een kooitje (een muit) met een vink erin. Op zich niets mis mee, maar wat mij als kind stoorde is dat het heel stil moest zijn. Er mocht geen enkel geluid gemaakt worden, geen deuren die open en toegingen, geen muziek, helemaal niets. Enkel de stilte en suskewiet. Vervloekt heb ik ze, die vinkeniers. Ik heb toen ook de socialisten vervloekt, omdat zij de vinkenzettingen op 1 mei organiseerden. Waarom op 1 mei? 1 Mei is toevallig de feestdag van de heilige Jacobus en Filippus, de patroonheiligen van de vinkeniers.
Een eeuwenoude traditie
De Ieperse kroniekschrijver Augustijn van Hernighem beschreef al in 1595 het verhaal van een vinkenwedstrijd. Er bestonden toen zelfs al gilden voor vinkeniers, die vinkenzangwedstrijden organiseerden.
Up den eersten dach van Meye zoo wassere int hof van den saeyvuldere ghezonghen om conynck vande voghelen al waer int hof ghemaect was een perck jeghens een haghe ende afghestelt met een coorde, datter niemant by de voghelen en mochte gaen, ende ij vynghen voor een persoone die wylde zynghen om conynck; de liedenkens van bede waeren ghekorfven ende men beghonste met dat zesse sloech totten zevenen; ende Anthones Cottyn was keysere; mette zelve voghelen hadde hij ij jaer conynck gheweist van te vooren. Daer naer ghynghen zy te kercke St. Pieters ende de voghelen hynghen byden oultaer.
Beroep: zangkeurder
Ondertussen behoort de vinkenzetting tot immaterieel erfgoed van Vlaanderen, want deze sport wordt enkel in Oost- en West Vlaanderen gespeeld. Het seizoen loopt jaarlijks van 1 april tot 31 augustus. De vinken worden in speciaal ontworpen wedstrijdkooien in een lange rij langs de straatkant geplaatst. Na het startsignaal telt elke deelnemer een uur lang het aantal “liedjes” of “slagen” van de vogel van zijn of haar buurman. Een liedje moet op zijn minst bestaan uit een voorzang en een slotzang die eindigt op het kenmerkende “suskewiet“. Zangkeurders zien hierop toe tijdens de zetting. De liedjes worden met streepjes gemarkeerd op een zwartgeverfde houten telregel. Het aantal opgetekende slagen bepaalt de rangschikking.
De winnaar krijgt naast een bescheiden geldprijs vaak een prijs in natura, zoals vlees of vogelzaad. Typisch zijn de bloemen die gegeven worden.
Iedere regio had zowat zijn eigen speelwijze en reglement maar bij de vinkenzetting zoals ik ze gekend heb werden de kooien’s morgens vroeg in een straat op een lijn op de grond geplaatst. Ieder vinkenier nam individueel met zijn vink deel. Voor ieder geldig ‘suskewiet’ liedje (lieme of slag) werd een streepje op een regel (of latte) gezet en de winnaar werd de vink die het meeste goede liedjes had gezongen. De eigenaar van de vink werd tot koning uitgeroepen, en als je twee keer na elkaar tot koning werd uitgeroepen, kreeg je ook de titel van keizer.
Dit zijn pure jeugdherinneringen maar ik heb het nog even opgezocht: een topvink zingt het liedje “suskewiet” tot ongeveer 1100 keer per uur, wat heel veel is. Maar zo een topvink wordt dan ook gemakkelijk verkocht voor de prijs van 15.000 euro. En als er geld mee gemoeid is worden de vogels ook geprepareerd naar zo een wedstrijd toe ( en niet altijd met wettelijk toegestane producten).
Blinde vinken?
In de 19de eeuw ontstond het bijgeloof dat vinken beter zongen als ze in een donkere ruimte zaten (vandaar de kooien) of als ze blindgemaakt werden. Er werd dus enkel met verblinde vinken gespeeld. De zeer barbaarse techniek om de vinken te verblinden werd pas in 1921 bij wet verboden. Diezelfde wet verbood ook het vangen van vinken om ze op te eten.
Oiseau sans tête
Vinken werden dus ook gegeten en werden een klassieker in de Vlaamse keukens. Alhoewel het niet meer de vogel zelf was. Een blinde vink is kalfsgehakt met een dun kalfslapje errond en lijkt op een gebraden vink (“oiseau sans tête“). Het behoort tot de vlug-klaar gerechten en we kopen het ook meestal kant-en-klaar gemaakt. Deze klassieker maak je door de blinde vinken aan te bakken in de pan en dan te smoren in bier en fond met eventueel wat beurre manié, zodat je een lekkere vleessaus krijgt.
The Hairy Bikers in Hulste
Wat toen nog een populaire volkse “sport” was, is nu bijna verdwenen. Vinkenzettingen zijn puur Vlaamse toestanden en voor buitenlanders totaal niet te begrijpen. Ik heb ooit in het buitenland eens het verhaal van vinkenzettingen, vogels in een kooi en suskewiet aan een groep internationalen verteld en die hebben mij met ogen vol ongeloof aanhoord. Toen de Hairy Bikers België aandeden voor hun boek “The Hairy Bikers Ride Again” zijn ze in Hulste terechtgekomen, waar iemand ze in contact heeft gebracht met vinkenzetters. Ook zij geloofden hun ogen niet. Ze hebben toen ook blinde vinken gegeten en het recept ‘Blind Finches in Beer Gravy” is opgenomen in hun kookboek.
Elk jaar op 30 april doen we iets rond de sandwich, want op deze dag overleed John Montagu, de Earl of Sandwich, en de uitvinder van de sandwich. Dit jaar een sandwich met porchetta. Maar eerst het verhaal van het ontstaan van de sandwich.
Ham Sandwich
Sandwich (van het oud Nederlands woord Zandwijds) is een historisch stadje nabij Dover in het graafschap Kent. Het stadje ligt aan de rivier The Stour en dankt zijn naam aan de zanderige bodem die rond de rivier te vinden is. Het stadje, gelegen aan de rivier Stour heeft een middeleeuws centrum, met drie oude kerken, die lang geleden gerestaureerd werden door vluchtelingen uit de Nederlanden. Je kan dit zien aan de typisch Nederlandse bakstenen, het feit dat de kerktoren een koepel heeft en de vele klok- en trapgevels in het oude centrum. En in de buurt van Sandwich ligt het gehucht Ham, waar je de beroemde wegwijzer Ham Sandwich ziet. Het is wel een beetje zoeken, want hij staat echt in ‘the middle of nowhere’.
The Earl of Sandwich
Heel lang geleden was het de gewoonte dat de superchefs van toen bepaalde gerechten noemden naar bekende personen. Het was eigenlijk een vorm van flatteren. Het verhaal van de sandwich is echter een geval apart. Op 30 april 1792 overlijdt John Montagu, een Brits staatsman. Gedurende zijn carrière was hij achtereenvolgens baas van de post, baas van de zeemacht en minister van Buitenlandse Zaken. Hij had een zeer slechte reputatie en heeft in zijn volledig professioneel leven niets bereikt, wegens incompetent, immoreel en corrupt. John Montagu is beter gekend als de vierde Earl of Sandwich, en inderdaad, de sandwich is naar hem genoemd, net als de Sandwicheilanden.
The same as Sandwich
De sandwich, een dubbele boterham met beleg ertussen, werd niet door hem uitgevonden, maar werd wel naar hem genoemd. De graaf van Sandwich was een verwoede gokker die werkelijk uren aan de goktafel doorbracht. Om het spel niet te moeten onderbreken vroeg hij aan zijn bedienden om hem plakjes roast beef te brengen tussen twee sneetjes brood. Hij wou zijn vlees tussen brood hebben om geen vette vingers te krijgen tijdens het kaarten. Deze gewoonte werd stilaan overgenomen door zijn medespelers, die bij honger ‘the same as Sandwich’ vroegen . Zo is dus de sandwich ontstaan. Echter volgens zijn officiële biografie, kreeg de sandwich zijn naam omdat de Earl zo druk bezig was en zijn ‘conceptueel’ werk niet wou onderbreken en daarom enkel maar tijd kon nemen voor een snelle hap.
Porchetta
Wij kozen deze keer voor een sandwich met porchetta, een Italiaanse lekkernij. Als je ooit in Umbrië of Toscane hebt rondgetoerd, heb je porchetta waarschijnlijk al in menig plaatselijke beenhouwerij gezien en geproefd. Klik hier voor het recept.
Voor deze sandwich kan je de restjes porchetta gebruiken. Snij de porchetta en leg deze op krokant brood. Voeg schijfjes tomaten en rucola toe en je hebt een perfecte snelle Italiaanse lunch. Geef er wat pittige mosterd, chilisaus of mierikswortelsaus bij.
paddenstoelen hield en u herinnert zich ongetwijfeld dat Agrippina, de dochter van zijn broer en in het bezit van een masters diploma in moorden met als specialiteit gif mengen, hem op een feestje vergiftigd heeft met zijn lievelingsgerecht waarin ze gif had gemengd.
21 juni: zomerzonnewende
En dit verhaal is nog maar eens het bewijs dat uitvinders niet altijd suffe ingenieurs gekleed in witte jassen zijn die ergens ter wereld in een laboratorium de uitvinding van de eeuw doen.
Sagra del Carciofi
Jean Baker
vroeg in een straat op een lijn op de grond geplaatst. Ieder vinkenier nam individueel met zijn vink deel. Voor ieder geldig ‘suskewiet’ liedje (lieme of slag) werd een streepje op een regel (of latte) gezet en de winnaar werd de vink die het meeste goede liedjes had gezongen. De eigenaar van de vink werd tot koning uitgeroepen, en als je twee keer na elkaar tot koning werd uitgeroepen, kreeg je ook de titel van keizer.
